Erasmus, de ster aan Gutenbergs firmament

De uitvinding van de boekdrukkunst, halverwege de vijftiende eeuw, maakte het opeens mogelijk boeken in grote oplagen te verspreiden. Voor het eerst konden kennis en ideeën ongebreideld worden uitgedragen. Geïnspireerd door schrijvers uit de klassieke oudheid introduceerden de humanisten van de renaissance een revolutionair, onafhankelijk denken, waarbij de mens centraal stond in plaats van de kerk en de godsdienst. Met grote nieuwsgierigheid ontdekten ze de natuur en het menselijk lichaam. Wetenschappers, kunstenaars en schrijvers waren niet langer anoniem. Dankzij de boekdrukkers die zich overal in Europa vestigden, kon de mens zich bevrijden uit de greep van de middeleeuwen.

De Zweedse Nina Burton beschrijft dit tijdperk van ‘de eerste mediarevolutie’ aan de hand van het leven van Erasmus (1466 – 1536). Hij was de ster aan Gutenbergs firmament, de eerste bestsellerauteur uit de geschiedenis, een man die zijn tijd ver vooruit was en in contact stond met tal van intellectuelen en kunstenaars uit zijn tijd: Thomas More, Albrecht Dürer, Hans Holbein de Jonge, Paracelsus, Maarten Luther. Burton roept in mooie zinnen en beknopte beelden – ze is ook dichteres – een schitterend tijdsbeeld op. Daarbij beperkt ze zich niet tot Erasmus’ ideeën, maar beschrijft ze ook zijn dagelijks leven: van een vervaarlijke bootreis naar Engeland in zijn jonge jaren, via een triomftocht over de Rijn als gevierd schrijver tot aan zijn oude dag boven de drukkerij in Bazel. Natuurlijk gaat ze ook in op de invloed die Erasmus nog tot eeuwen na zijn dood had.

Alleen al in Zweden zijn er meer dan 10.000 exemplaren verkocht.

‘In deze tijd is een essayiste als Nina Burton onmisbaar’ – Svenska Dagbladet

‘Betoverend’ – BTJ

‘Nina Burton portretteert het vroeg-zestiende-eeuwse mediagenie met durf en finesse. Erasmus is de helderste ster aan het gedrukte literaire firmament’ – LitteraturMagazinet.

Over de auteur
Nina Burton, geb. 1946, is essayiste en dichteres. Ze is doctor in de literatuurwetenschap en lid van het literair genootschap Samfundet de Nio en van de Zweedse Academie van Wetenschappen. In 2012 won zij de grootste non-fictieprijs van Zweden voor Flodernas Bok. Voor Erasmus, de ster aan Gutenbergs firmament ontving ze in 2016 de prestigieuze Zweedse Augustprijs.

Vertaald uit het Zweeds door Geri de Boer